چطور درس بخوانیم؟

روش صحیح مطالعه و درس خواندن یکی از موضوعاتی است که ذهن افراد را از همان دوران کودکی درگیر می‌کند. با این حال امروزه دغدغهٔ عده زیادی از دانش‌آموزان و دانشجویان دستیابی به تکنیک‌های مطالعهٔ درسی درست و بازدهی بالاتر است.

ممکن است روش‌ها و توصیه‌های بسیاری در این مورد از طرف افراد غیرمتخصص دریافت کرده باشید، اما به راستی یک راه طلایی برای درس خواندن وجود دارد؟

حتی اگر بر فرض محال چنین راه معجزه‌آسایی هم وجود داشته باشد، هدف ما از این مقاله پرداختن به آن نیست. در سبک زندگی و شخصیت افراد تفاوت‌های زیادی وجود دارد و همین تفاوت‌ها باعث می‌شوند شیوهٔ انجام کارهای مختلف توسط افراد گوناگون، با هم فرق داشته باشد.

به همین دلیل وجود یک روش خاص که برای تمام افراد مفید باشد، چندان منطقی به نظر نمی‌رسد. اما می‌توان با ایجاد تغییرات اندکی در محیط اطراف و استفاده از استانداردهایی ساده و روش صحیح مطالعه بازدهی را بالا برد.

تکنیک های افزایش بازدهی مطالعه

یکی از تکنیک‌های مطالعه، افزایش قدرت تمرکز است.‌ در قدم اول، درس خواندن در فضایی مناسب عامل بسیار مهمی در کسب تمرکز محسوب می‌شود.

تطبیق زندگی شلوغ روزمره با برنامه‌های فشردهٔ درسی، امری سخت و خسته کننده است. ولی داشتن محیط درست برای مطالعه این کار را تا حد زیادی آسان‌تر می‌کند.

در ادامه نظر دانشجویانی که در گذشته چنین شرایطی را تجربه کرده و در نهایت نحوه درس خواندن خود را تغییر داده‌اند، با هم بررسی می‌کنیم. به توصیه‌های این افراد توجه کنید و ببینید کدام یک از این ها روش صحیح مطالعه مناسب برای شما است.


1. پیش از خواب مطالعه کنید

قبل از به خواب رفتن مطالعه کنید. در طول مدت خواب، مغز خاطرات جدید را تقویت می‌کند؛ بنابراین احتمال زیادی وجود دارد آنچه را پیش از خواب می‌خوانید به خوبی به خاطر بسپارید. البته سعی کنید کتاب‌های درسی خود را به رختخواب نبرید؛ زیرا ممکن است در خواب شما اختلال ایجاد کند.

2. اطلاعات را تقسیم کنید

یک تکنیک نسبتاً جدید برای یادگیری این است که اطلاعات به بخش‌های کوچک تقسیم شده و در مدت زمانی طولانی به طور مداوم مرور می‌شود. بنابراین سعی نکنید تمام جدول تناوبی را یک‌دفعه حفظ کنید، به جای آن هر روز چند مورد را به خاطر بسپارید و آموخته‌های دفعه قبل را مرور کنید.

3. داستان بسازید

آنچه را که لازم است به خاطر بسپارید به داستانی بامزه تبدیل کنید تا بهتر در ذهن شما باقی بماند.

4. حرکت کنید!

تحقیقات نشان می‌دهد اگر یک مطلب را در مکانهای مختلف مطالعه کنید احتمال فراموش کردن آن کاهش می‌یابد. دلیل این قضیه اینست که هر زمان که مکان خود را تغییر می‌دهید، مغز مجبور می‌شود ارتباطات جدیدی را با مطلبی که آموختید، شکل دهد؛ بنابراین آن مطلب عمیق‌تر به خاطر سپرده خواهد شد.

5. تغییر دهید

تنها به خواندن یک مطلب بسنده نکنید. هر بار موضوعات مختلفی را بخوانید. این تکنیک به شما کمک می‌کند تا بتوانید روش مناسب حل هر مسئله را پیدا کنید. برای مثال اگر مسائل مربوط به تقسیم را پشت سر هم تمرین کنید،

می‌دانید که هر مسئله‌ای که با آن رو به رو می‌شوید به احتمال زیاد با روش تقسیم حل می‌شود، اما اگر مسائلی را حل کنید که با استفاده از ضرب، تقسیم و جمع حل می‌شوند آنگاه باید فکر کنید که کدام روش برای حل هر مسئله مناسب است.

6. خودتان را محک بزنید

از خودتان امتحان بگیرید، با این کار خود را به بهترین شکل برای امتحان اصلی آماده می‌کنید. اگر نتوانستید بعضی از مطالب را به خاطر آورید، اصلاً نگران نباشید؛ هر چه بیشتر برای به یاد آوردن مطلبی تلاش کنید، در آینده آن را بهتر به خاطر خواهید سپرد.

7. یادداشت کنید

تحقیقات نشان می‌دهد اگر مطلبی را با دست بنویسید بسیار بیشتر در ذهن شما باقی خواهد ماند. تایپ کردن نیز چنین تأثیری را ندارد. بنابراین از مطالب مهم یادداشت‌برداری کنید تا از ذهن شما بیرون نروند.

8. بلند بخوانید

وقتی متنی را بلند می‌خوانید به دو شکل آن را در ذهن خود ذخیره می‌کنید: از راه دیدن و از راه شنیدن. منتها مراقب باشید از کتابخانه بیرون پرتتان نکنند!
متمرکز بمانید

9. جمعی درس بخوانید

شاید هر کسی نتواند به خوبی در گروه فعالیت کند، اما کسانی که می‌توانند کار گروهی انجام دهند از مزایای آن نیز بهره‌مند خواهند شد. هر چند وقت یک بار دوستان و همکلاسی‌های خود را دور هم جمع کنید و مطالب درسی را با هم مرور کنید. منتها سعی کنید هدف گروه را فراموش نکنید و تمام وقتتان صرف خوردن تنقلات و گل گفتن نشود!

10. به خودتان جایزه بدهید

هر از چند گاه خود را به یک کلوچه خانگی و یا تنقلات سالم مهمان کنید، قد‌می بزنید یا چند دقیقه‌ای به موسیقی مورد علاقه خود گوش کنید. اگر بدانید بعد از خواندن یک مطلب درسی یا حل مسائل، جایزه‌ای در انتظارتان است، بهتر می‌توانید از پس آنها برآیید.

11. نوشیدنی‌ها را فراموش نکنید

نوشیدنی‌های کافئین دار می‌توانند انتخاب‌های مناسبی باشند. بسیاری از تحقیقات نشان می‌دهند که قهوه و چای می‌توانند شما را هشیار نگه دارند، خصوصاً وقتی که برای امتحان درس می‌خوانید و با هر چیز کوچکی حواستان پرت می‌شود!

12. برنامه‌ریزی کنید

برنامه‌ریزی می‌تواند یکی از مهم‌ترین مهارت‌های یک دانش‌آموز موفق باشد. برنامه‌ریزی به این معنی نیست که اهدافی مبهم برای خود مشخص کنید، برای مثال تصمیم بگیرید هفته آینده برای امتحان تاریخ درس خواهید خواند، بلکه به جای آن هدف خود را به قسمت‌های کوچک و قابل اجرا تقسیم کنید، مثلاً هر روز از ساعت 4 تا 7 عصر یک فصل از کتاب درسی را بخوانید.

13. به خود استراحت دهید

تحقیقات اثبات کرده است که استراحت منظم می‌تواند بهره‌وری را افزایش داده و توانایی شما را برای تمرکز بهبود بخشد. در اوقات استراحت خود به جای نشستن پای تلویزیون یا کامپیوتر بهتر است قدری ورزش کنید.

14. ورزش کنید

تحقیقات نشان داده است که تنها نیم ساعت انجام ورزش‌های هوازی می‌تواند سرعت پردازش مغز و همچنین دیگر توانایی‌های مهم شناختی را بهبود بخشد.

15. به موسیقی گوش دهید

گوش دادن به موسیقی مورد علاقه تان می‌تواند استرس را از بین ببرد. طبق تحقیقات، موسیقی کلاسیک تنش و اضطراب را کاهش می‌دهد.

16. از اینترنت دوری کنید

وقتی برای آزمونی مهم آماده می‌شوید، پیا‌می در یکی از شبکه‌های اجتماعی می‌تواند حواس شما را به کلی پرت کند. بنابراین برای مدتی از شبکه‌های اجتماعی دوری کنید. اگر برای آزمون به کار با رایانه نیاز دارید سعی کنید به اینترنت متصل نشوید.

17. مدیتیشن کنید

پیش از آن که به مدت سه ساعت به برگه امتحانی خیره شوید، بهتر است چند دقیقه به دیوار نگاه کنید و سعی کنید متمرکز شده و آرامش خود را به دست آورید. تحقیقات نشان می‌دهد مدیتیشن می‌تواند به کاهش اضطراب و افزایش توجه کمک کند.

18. به مقدار کافی بخوابید

هنگا‌می که با یک کتاب درسی پر از معادلات دشوار مواجه می‌شوید شاید وسوسه شوید تمام شب را بیدار بمانید و سعی کنید آن‌ها را به خاطر بسپارید. اما تحقیقات اثبات کرده‌اند که شب‌بیداری معمولاً به گرفتن نمرات عالی نمی‌انجامد، زیرا بی‌خوابی با اختلال در عملکرد شناختی و افزایش استرس ارتباط دارد. در روزهای نزدیک به امتحان، هفت تا نه ساعت بخوابید تا محرومیت از خواب تمام زحمات شما را بر باد ندهد.

19. امگا 3 را از یاد نبرید

اسیدهای چرب امگا 3 موجود در بعضی ماهی‌ها، آجیل‌ها و روغن زیتون می‌توانند مغز را تقویت کنند. یک پژوهش نشان داد که خوردن ترکیبی از اسیدهای چرب امگا 3 و امگا 6 قبل از امتحان برای کاهش اضطراب امتحان مفید است.

20. رایحه‌ها را استنشاق کنید.

روغن‌ها و اسانس‌های معطر نه تنها بر روی حالات جسمانی تأثیر می‌گذارند، بلکه بر روی حالات روحی و روانی انسان‌ها نیز تأثیرگذار هستند و تغییراتی را بر روی سیستم عصبی ایجاد می‌کنند.
رایحه‌های آرامش‌بخش گیرنده‌های بویایی بینی را تحریک می‌کنند، این گیرنده‌ها با بخشی از مغز که تنظیم احساسات را بر عهده دارد در ارتباط‌اند و موجب تسکین اضطراب می‌شوند؛ بنابراین پیش از شرکت در آزمون رایحه‌درمانی را امتحان کنید.

21. شیوه مناسب خود را بیابید

بعضی افراد سحرخیزند، بعضی دیگر شب‌ها را دوست دارند، بعضی مایل‌اند با دوستانشان درس بخوانند، بعضی در تنهایی بهتر می‌آموزند، بعضی با موسیقی عملکرد بهتری دارند، بعضی نیز باید در سکوت مطلق درس بخوانند. شیوه‌های مختلف را تجربه کنید تا شیوه مناسب خود را پیدا کنید.


مترجم: پریسا مرتضوی
منبع: بخش پژوهش و تحقیق پرتال فرهنگی راسخون